Cyclohexanone là gì?
CYCLOHEXANONE (CYC) là một dung môi có công thức C6H10O, có mùi giống với acetone và khá dễ bay hơi, có thể hòa tan tốt nhiều chất hữu cơ, nên thường được sử dụng làm nguyên liệu đầu vào cho việc điều chế các chất khác. Khi để lâu dung môi Cyclohexanone có xu hướng chuyển sang màu vàng.
Tên gọi khác: Oxycyclohexane, pimelic ketone, ketohexamethylen, cyclohexyl ketone, ketocyclohexane, hexanon, Hydrol-O, Sextone, K, Anone
Tính chất của Cyclohexanone
– Cyclohexanone – C6H10O là chất không màu, có mùi ngọt gần giống acetone, tan ít trong nước.
– Khối lượng phân tử: 98.15 g/mol
– Tỉ trọng: 0.9478 g/cm3
– Độ nóng chảy: -47 độ C (-53 độ F; 226K)
– Điểm sôi: 155,65 độ C (312,17 độ F; 428,8K)
– Độ hòa tan trong nước: 8,6 g/100ml (20 độ C)
– Áp suất hơi: 5 mmHg (20 độ C)
– Chỉ số khúc xạ: 1.447
– Độ nhớt: 2.02 Cp ở 25 độ C
– Điểm sáng: 44 độ C (111 độ F; 317K)
– Dung môi Cyclohexanone cho thấy các phản ứng xeton điển hình. Phản ứng với Grignard thuốc thử, Olefin theo các điều kiện của phản ứng Wittig hoặc phản ứng Horner-Wadsworth-Emmons, v..v..
Điều chế Cyclohexanone
Trong công nghiệp:
Cyclohexanone được tạo ra bởi quá trình oxy hóa cyclohexane trong không khí, thường sử dụng chất xúc tác coban:
C 6 H 12 + O 2 → (CH 2 ) 5 CO + H 2 O
Ngoài ra, dung môi công nghiệp Cyclohexanone còn có thể được tạo ra bởi một phần hydro hóa của phenol:
C 6 H 5 OH + 2 H 2 → (CH 2 ) 5 CO
Trong phòng thí nghiệm:
Cyclohexanone có thể được điều chế từ cyclohexanol bằng cách oxy hóa bằng crom trioxide (oxi hóa Jones). Một phương pháp khác là sử dụng natri hypochlorite thì sẵn có và oxy hóa an toàn hơn.
Ứng dụng của Cyclohexanone
- Bao bì: là đồng dung môi cho cellulose nitrate trong sơn phủ cellophane.
- Công nghiệp keo dán: CYC là thành phần trong keo dán PVC giúp điều hoà tốc độ bay hơi.
- Thuộc da: CYC được sử dụng làm chất tẩy trắng và là phụ gia làm tăng độ bám dính của lớp sơn màu.
- Dệt: CYC là phụ gia trong dung dịch ngâm kiềm và aluminium soap để ngâm sợi.
- Nông nghiệp, hóa chất: Dùng làm dung môi cho thuốc trừ sâu và diệt nấm. Nguyên liệu để tổng hợp chất hữu cơ điển hình như acid adipic, acprolactam và nylon. Nguyên liệu để sản xuất thuốc diệt cỏ, các loại amine, chất nhũ hóa, antihistamine và chất xúc tác trong tổng hợp nhựa polyester.
Cyclohexane còn là nguyên liệu để tổng hợp các loại nhựa khác, góp mặt trong hỗn hợp dung môi cho PVC và mực in, trong sơn phủ bề mặt: chống ẩm đục cho lacquer nitrate cellulose, tăng độ chảy cho lacquer cellulose acetate và chất tẩy sơn.
Sử dụng và bảo quản Cyclohexanone
– Tránh để gần các chất oxy hoá như các bình xịt, các nguyên tố dễ cháy và có tính oxy hóa, các chất ăn mòn và cách xa các sản phẩm có hại hay gây độc cho con người hay cho môi trường.
– Không để dung dịch gần các nguồn phát lửa, nguồn phát nhiệt, ánh sáng mặt trời trực tiếp
– Nhiệt độ bảo quản: nhiệt độ bình thường và đảm bảo thông thoáng
– Đậy kín và chặt thùng chứa khi không sử dụng