Natri hiđrocacbonat hay natri bicacbonat (tên gọi phổ biến trong hóa học) là tên của muối công thức hóa học NaHCO₃. Do được sử dụng rất rộng rãi trong thực phẩm nên nó còn có nhiều tên gọi khác: Bread soda, Cooking soda, Bicarbonate of soda.

Chất này thường ở dạng bột mịn, trắng, dễ hút ẩm nhưng tan ít trong nước, khi có sự hiện diện của ion H⁺ thì khí CO₂ sẽ được tạo ra. Được sử dụng nhiều trong các ngành công nghiệp hóa chất, thực phẩm, dược phẩm.

Vậy Natri hiđrocacbonat có tính chất gì?

1. Tính chất vật lý

Natri hidrocacbonat, tức baking soda, là một chất rắn màu trắng có dạng tinh thể đơn tà và trông giống như bột, hơi mặn và có tính kiềm tương tự như loại soda dùng trong tẩy rửa. Khác với nhiều muối hidrocacbonat và muối của kim loại kiềm khác, NaHCO3 ít tan trong nước đôi khi có thể coi như là không tan.

Ngoài tự nhiên, được tìm thấy trong quặng nahcolite ở những nơi có hoặc từng có suối khoáng, loại khoáng chất này được tạo ra từ hàng ngàn năm trước khi mà các sông hồ bị bay hơi một cách nhanh chóng bởi nhiệt độ cao.

2. Tính chất hóa học

Natri bicacbonat là muối axit do có nguyên tử H linh động trong thành phần gốc axit, thể hiện tính axit yếu. Tuy nhiên vì NaHCO₃ là muối của axit yếu (H₂CO₃) nên có thể tác dụng với axit mạnh hơn (ví dụ HCl…), giải phóng khí CO₂, do đó NaHCO₃ cũng thể hiện tính bazơ và tính chất này chiếm ưu thế hơn tính axit

Trong dung dịch nước thì NaHCO3 bị thủy phân tạo môi trường bazơ yếu

NaHCO₃ + H₂O → NaOH + H₂CO₃

môi trường này có thể làm đổi màu quỳ tím nhưng không đủ mạnh để làm đổi màu dung dịch phenolphtalein.

Tác dụng với axit mạnh tạo thành muối và nước, đồng thời giải phóng khí CO₂

2NaHCO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2H₂O + 2CO₂

Tác dụng với bazơ tạo thành muối mới và bazơ mới

NaHCO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + NaOH + H₂O

hoặc tạo thành hai muối mới:

2NaHCO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + Na₂CO₃ + 2H₂O

Vậy Natri hidrocacbonat có ứng dụng gì trong cuộc sống?

Trong chế biến thực phẩm: tạo xốp, giòn cho thức ăn và ngoài ra còn có tác dụng làm đẹp cho bánh, làm mềm các loại thực phẩm.

Natri hidrocacbnonat tạo độ xốp, dẻo, thơm cho thứ ăn

Trong y tế: Baking soda còn được dùng trung hòa acid chữa đau dạ dày, dùng làm nước xúc miệng hay sử dụng trực tiếp chà lên răng để loại bỏ mảng bám và làm trắng…

Dùng lau chùi dụng cụ nhà bếp, tẩy rửa các khu vực cần vệ sinh nhờ tính năng mài mòn, tác dụng với một số chất (đóng cặn), rắc vào các khu vực xung quanh nhà để chống một số loại côn trùng.

Dùng để tạo bọt và tăng pH trong các loại thuốc sủi bọt (ví dụ thuốc nhức đầu, v.v.).

Ứng dụng trong thuốc sủi bọt

Ngoài ra còn được ứng dụng trong xử lý nước thải, trong các ứng dụng chăm sóc sức khỏe và làm đẹp. Chất tăng kiềm, độ ổn định pH cho ao nuôi tôm thủy sản.

NaHCO3 – Sodium Bicarbonat – Bột Nở Thực Phẩm